La Capilla Real en el reinado de Juan I de Portugal (1385-1433): el papel de sus clérigos

Autores/as

  • Maria Helena da Cruz Coelho Universidade de Coimbra

DOI:

https://doi.org/10.3989/ceg.2015.128.03

Palabras clave:

Reinado de don Juan I, rey de Portugal, capilla real, clérigos al servicio del rey, confesores franciscanos y dominicos, Reinado de don Xoán I, rei de Portugal, capela real, clérigos ao servizo do rei, confesores franciscanos e dominicanos

Resumen


A lo largo de estas páginas se estudia a los eclesiásticos al servicio de la Capilla Real de don Juan I de Portugal. En primer lugar, se da a conocer una lista que representa el número y categoría de clérigos que la componían, así como sus respectivos salarios; se detallan las funciones de sus principales miembros, tales como capellán mayor, cantores o limosnero; y se presta especial atención a los confesores del rey reclutados entre los mendicantes, los cuales tenían un papel fundamental tanto en la adopción de las líneas de espiritualidad y devoción de la corte, como también por su proximidad con el rey y la familia real en la política del reino. A continuación, se profundiza en la dimensión político-religiosa de este órgano, poniendo de relieve el peso de estos religiosos próximos al rey, tanto a nivel personal, consiguiendo bienes, cargos, beneficios y privilegios, como en su contribución para la definición y concreción de la política del reino. [gl] Ao longo destas páxinas estúdase os eclesiásticos ao servizo da Capela Real de don Xoán I de Portugal. En primeiro lugar, dáse a coñecer unha lista que representa o número e categoría de clérigos que a compoñían, así como os seus respectivos salarios; detállanse as funcións dos seus principais membros, tales como capelán maior, cantores ou esmoleiro; e préstase especial atención aos confesores do rei recrutados entre os mendicantes, os cales tiñan un papel fundamental tanto na adopción das liñas de espiritualidade e devoción da corte, coma tamén pola súa proximidade co rei e a familia real na política do reino. A continuación, afóndase na dimensión político-relixiosa deste órgano, poñendo de relevo o peso destes relixiosos próximos ao rei, tanto a nivel persoal, conseguindo bens, cargos, beneficios e privilexios, como na súa contribución para a definición e concreción da política do reino.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Citas

Boudet, Jean-Patrice, «Giovanni da Legnano et la genèse de son interpretation astrologique», in Christine-Barralis, Jean-Patrice Boudet, Fabrice Delivré et Jean Philippe Genet (dir.), Église et État, Église ou État? Les clercs et la genèse de l’État moderne, Roma, Publications de la Sorbonne/École Française de Rome, 2014, pages 347-365.

Chancelarias Portuguesas. D. João I, org. de João José Alves Dias , 4 vols., 11 ts, Lisboa, Centro de Estudos Históricos da Universidade Nova de Lisboa, 2000-2006.

Coelho, Maria Helena da Cruz, D. João I, o que re-colheu Boa Memória, Lisboa, Temas e Debates, 2005.

Esperança, Frei Manoel da, Historia Serafi ca da Ordem dos Frades Menores de S. Francisco na Provincia de Portugal, 1ª e 2ª parte, Lisboa, Oficina de Antonio Craesbeeck, 1656, 1666.

Faro, Jorge, Receitas e Despesas da Fazenda Real de 1394 a 1481. (Subsídios Documentais), Lisboa, Fundação do Centro de Estudos Económicos, 1965.

Gomes, Rita Costa, A Corte dos Reis de Portugal no fi nal da Idade Média, Lisboa, Difel, 1995.

Gomes, Saul António, O Mosteiro de Santa Maria da Vitória no século XV, Coimbra, Faculdade de Letras da Universidade de Coimbra-Instituto de História de Arte, 1990. PMCid:PMC209107

Gomes, Saul António, Vésperas Batalhinas. Estudos de História de Arte, Leiria, Edições Magno, 1997.

Guerrini, Paola, «Uso e riuso della profezia nel tardo Medioevo. Il caso del Vaticinia de summis pontifi cibus», in Christine-Barralis, Jean-Patrice Boudet, Fabrice Delivré et Jean Philippe Genet (dir.), Église et État, Église ou État? Les clercs et la genèse de l’État moderne, Roma, Publications de la Sorbonne/École Française de Rome, 2014, pages 391-415.

Kantorowicz, Ernst, The king’s two bodies. A study in political medieval theology, Princeton, Princeton University Press, 1957.

Livro dos Conselhos de El-Rei D. Duarte (Livro da Cartuxa), ed. de João José Alves Dias e A. H. de Oliveira Marques, Lisboa, Editorial Estampa, 1982.

Marques, João Francisco, «Franciscanos e Dominicanos Confessores dos Reis Portugueses das duas primeiras dinastias. Espiritualidade e política», in Espiritualidade e corte em Portugal (Séculos XVI a XVIII): Porto, 28 a 30 de Maio de 1992, Porto, Instituto de Cultura Portuguesa, 1993 (Col. Revista da Faculdade de Letras, Anexo V), pages 53-60.

Marques, Maria Alegria Fernandes, «O mosteiro de Alcobaça na transição do século XIV e XV: o protagonismo de D. João Dornelas», in Cister. Espaços, Territórios, Paisagens. Colóquio Internacional.16-20 Junho 1998, Mosteiro da Batalha, vol. I, Lisboa, Ministério da Cultura-Instituto Português do Património Arquitectónico, 2000, pages 73-80.

Millet, Hélène, «La participation du Portugal au concile de Pise (1409)», in A igreja e o clero português no contexto europeu. The Church and the portuguese clergy in the european contex, Lisboa, Centro de Estudos de História Religiosa da Universidade Católica Portuguesa, 2005, pages 235-254.

Monumenta Henricina, ed. Comissão Executiva das Comemorações do IV Centenário da Morte do infante D. Henrique, 15 vols., Coimbra, Almedina, 1960-1974.

Monumenta Portugaliae Vaticana, vol. IV, Súplicas do Pontifi cado de Martinho V (anos 8 a 14), ed. de António Domingues de Sousa Costa, Braga-Porto, Editorial Franciscana, 1970.

Nogales Rincón, David, «Las capillas y capellanías reales castellano-leonesas en la Baja Eda Media (siglos XIII-XV): algunas precisiones institucionales», Anuario de Estudios Medievales, 35/2 (2005), pages 748-750.

Rosário, António do, «Letrados dominicanos em Portugal nos séculos XIII-XV», in Repertorio de Historia de las Ciencias Eclesiasticas en España, vol. 7, Salamanca, Instituto de Historia de la Teología Española, 1979 (Corpus scriptorum sacrorum hispanias. Estudios, 7). PMid:12336805

Santos, Maria Alice Pereira, A sociologia da representação político-diplomática no Portugal de D. João I, Lisboa, Universidade Aberta, 2015 (PhD thesis).

Soledade, Fr. Fernando da, Historia Serafi ca Cronologica da Ordem de S. Francisco na Provincia de Portugal, t. III, Lisboa, Officina de Manoel & Joseph Lopes Ferreyra, 1705.

Sousa, Bernardo Vasconcelos e (dir.), Ordens Religiosas em Portugal. Das Origens a Trento-Guia Histórico, Lisboa, Livros Horizonte, 2005.

Sousa, Ivo Carneiro de, «Capela Real», in Carlos Moreira Azevedo (dir.), Dicionário de História Religiosa de Portugal, A-C, Lisboa, Círculo de Leitores, 2000, pages 286-288.

Sousa, Frei Luís de, História de S. Domingos, vol. I, ed. de M. Lopes de Almeida, Porto, Lello & Irmão-Editores, 1977.

Sylva, Joseph Soares da, Memorias para a Historia de Portugal que comprehendem o governo delrey D. Joaõo I do anno de mil e trezentos e oitenta e tres, até o anno de mil e quatrocentos e trinta e tres, vol. II, Lisboa Occidental, Officina de Joseph Antonio da Sylva, 1731.

Vallery-Radot, Sophie, «Les Français au concile de Constance. Faire entendre sa voix», in Christine-Barralis, Jean-Patrice Boudet, Fabrice Delivré et Jean Philippe Genet (dir.), Église et État, Église ou État? Les clercs et la genèse de l’État moderne, Roma, Publications de la Sorbonne/École Française de Rome, 2014, pages 293-307.

Ventura, Margarida Garcez, O Messias de Lisboa. Um estudo de mitologia política (1383-1415), Lisboa, Edições Cosmos, 1992.

Zurara, Gomes Eanes de, Crónica da Tomada de Ceuta por el-rei D. João I, ed. de Francisco Maria Esteves Pereira, Lisboa, Academia das Sciencias de Lisboa, 1915.

Descargas

Publicado

2015-12-30

Cómo citar

da Cruz Coelho, M. H. (2015). La Capilla Real en el reinado de Juan I de Portugal (1385-1433): el papel de sus clérigos. Cuadernos De Estudios Gallegos, 62(128), 83–105. https://doi.org/10.3989/ceg.2015.128.03

Número

Sección

Artículos