A proporción da escultura galaica na Idade do Ferro

Autores/as

  • Manuel Santos Estévez Instituto de Historia - Centro de Ciencias Humanas y Sociales - CSIC

DOI:

https://doi.org/10.3989/ceg.2012.125.01

Palabras clave:

Escultura, Gallaecia, Proporción Armónica, Jefaturas Complejas

Resumen


El artículo analiza el uso de la conocida como Proporción Armónica o Proporción Áurea en un tipo concreto de esculturas en el noroeste de la Iberia de la Edad del Hierro procedentes del sur de Gallaecia. Se propone que la aplicación de un concepto tan elaborado en la solución de una serie de problemas técnicos implica la existencia de artesanos especializados. Se considera que las esculturas de guerreros fueron un instrumento de legitimación de un grupo social dominante en un contexto de una sociedad de jefatura compleja. Estas esculturas, como artefactos ideológicos, fueron usadas en la Gallaecia de la tardía Edad del Hierro como una representación material del poder social. [gl] O artigo analiza o uso da coñecida como Proporción Harmónica ou Proporción Áurea nun tipo concreto de esculturas no noroeste da Iberia da Idade do Ferro procedentes do sur de Gallaecia. Proponse que a aplicación dun concepto tan elaborado na solución dunha serie de problemas técnicos implica a existencia de artesáns especializados. Considérase que as esculturas de guerreiros foron un instrumento de lexitimación dun grupo social dominante nun contexto dunha sociedade de xefatura complexa. Estas esculturas, como artefactos ideolóxicos, foron usadas na Gallaecia da tardía Idade do Ferro como unha representación material do poder social.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Citas

Alarcão, Jorge de, “As estátuas de guerreiros galaicos como representaçôes de príncipes no contexto da organizaçâo político-administrativa do noroeste pré-flaviano”, Madrider Mitteilungen, 44 (2003), páxs. 116-126.

Calo Lourido, Francisco, “Arte, decoración, simbolismo e outros elementos da cultura material castrexa, ensaio de síntese”, en G. Pereira Menaut (ed.). Estudos de cultura castrexa e de historia antiga de Galicia, Compostela, Universidad, Servicio de Publicaciones, 1983, páxs. 159-185.

Calo Lourido, Francisco, A Plástica da Cultura Castrexa Galego-Portuguesa, A Coruña, Fundación Pedro Barrié de la Maza, Conde de Fenosa, 1994, 2 vols. (Catalogación arqueológica y artística de Galicia).

Calo Lourido, Francisco, “Catálogo”, Madrider Mitteilungen, 44 (2003), páxs. 6-32.

Chapa Brunet, Teresa, “Algunas refl exiones acerca del origen de la escultura ibérica”, Revista de Estudios Ibéricos, 1 (1994), páxs. 43-60.

Criado Boado, Felipe, “Límites y Posibilidades de la Arqueología del Paisaje”, SPAL 2 (1993), páxs. 9-55.

Criado Boado, Felipe e Vaquero Lastres, Jacobo, “Monumentos, nudos en el pañuelo. Megalitos: nudos en el espacio. Análisis del emplazamiento de los monumentos tumulares gallegos”, Espacio, Tiempo y Forma, serie I, T. 6 (1993), páxs. 205-48.

Earle, Timothy, “Chiefdoms in archaeological and etnohistorical perspective”, Annual Review of Anthropology, 16 (1987), páxs. 279-308.

Earle, Timothy, “Style and iconography as legitimation in complex chiefdoms”, en M. W. Conkey and G. A. Hastorf (eds.), The uses of style in archaeology, Cambridge, Cambridge University Press, 1990, páxs. 73-81.

Fonte, João, Santos Estévez, Manuel, Bacelar Alves, Lara e López Noia, Raquel, “La Pedra da Póvoa (Trás-Os-Montes, Portugal). Una Pieza Escultórica de la Edad del Hierro”, Trabajos de Prehistoria, vol. 66, núm. 2 (2009), páxs. 161-170.

Foucault, Michael, La arqueología del saber, México, Siglo XXI, 1979.

Fuente, Beatriz de la, Los hombres de piedra. Escultura olmeca, México, Instituto de Investigaciones Estéticas, UNAM,1977.

García Quintela, Marco Virgilio e Santos Estévez, Manuel, Santuarios de la Galicia Céltica, Madrid, Editorial Abada, 2008. PMCid:2628942

Ghyka, Matila, Estética de las Proporciones en la Naturaleza y en las Artes. Buenos Aires, Ed. Poseidón, 1953.

Ghyka, Matila, El número de oro, Buenos Aires, Ed. Poseidón, 1968. PMid:5720065

González Ruibal, Alfredo, “Artistic expression and material culture in Celtic Gallaecia”, EKeltoi, 6 (2004), páxs. 113-166.

González Ruibal, Alfredo, Galaicos: poder y comunidad en el Noroeste de la Península Ibérica (1200 a.C.-50 d.C.), A Coruña, Museo Arqueolóxico e Histórico da Coruña, 2006- 2007, 2 vols. (Colección Brigantium, 18-19).

González Ruibal, Alfredo, “La Vida Social de los Objetos Castreños”, en F. J. González (Coord.), Los Pueblos de la Galicia Céltica, Madrid, Ed. Akal, 2007, páxs. 259-322.

Goody, Jack, La Domesticación del Pensamiento Salvaje, Madrid, Ed. Akal, 1985.

Helms, Mary, W. Ulysses’ Sail. An ethnographic odyssey of power, knowledge, and geographical distance, New Jersey, Princeton University Press, 1988.

Helms, Mary, W. Craft and the Kindly Ideal. Art, trade, and power, Austin, University of Texas Press, 1993.

Höck, Martin, “Os Guerreiros Lusitano-Galaicos na História da Investigação, a súa Datação e Interpretação”, Madrider Mitteilungen, 44 (2003), páxs. 51-66.

Jorge, Vitor Oliveira e Jorge, Susana Oliveira, “Statues-Menhirs et Stèles du Nord du Portugal”, Revista da Facultade de Letras: História, serie II, vol 7 (1990), páxs. 299-324.

Markowsky, George, “Misconceptions about the golden ratio” The College Mathematics Journal, vol. 23, núm. 1 (Jan.1992), páxs. 2-19.

Panofsky, Erwin, La perspectiva como forma simbólica, Barcelona, Tusquets, 1973. PMCid:433315

Panofsky, Erwin, Renacimiento y renacimientos en el arte occidental, Madrid, Ed. Alianza, 1975. PMid:17800143

Quintas González, Fernando e Espejo Guardiola, Teresa, “O Monte das Ferraduras (Fentáns-Cotobade): Novos Achádegos de Arte Rupestre. Descripción e Interpretación”, Cuadernos de Estudios Gallegos, 55, núm. 121 (2008), páxs. 53-72.

Sampoelesi, Roberto, La Divina Proporción y la Retina, Buenos Aires, Olmo Ediciones, 2006.

Santos Estévez, Manuel, Petroglifos y Paisaje Social en la Prehistoria Reciente del Noroeste de la Península Ibérica, Santiago de Compostela, Laboratorio de Arqueoloxía do Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento; Xunta de Galicia, 2008 (TAPA, 38).

Santos Estévez, Manuel, “Some notes about social space and its infl uence in the design of labyrinth figure”, Man in India, vol. 88, núm. 2/3 (2008), páxs. 357-366.

Santos Estévez, Manuel, “Atlantic Rock Art: transformation and tradition in Late Prehistory”, en Cruz Berrocal, García Sanjuán & Gilman Guillén (eds), The Prehistory of Iberia. Debating Early Social Stratification and the State, Londres, Routhledge, 2012.

Santos Estévez, Manuel e Pérez Paredes, Castor Manuel, “Aportacións sobre a estatuaria de guerreiros galaicos a raíz da aparición de dúas novas estátuas en Melgaço e Quintela”, Revista de Ciências Historicas, IV (1989), páxs. 51-64.

Schattner, Thomas G, “Novas aproximações às estátuas de guerreiros lusitano-galaicos”, O Arqueólogo Portugués, IV, 22 (2004), páxs. 9-66.

Silva, Armando Coelho Ferreira da, A Cultura Castreja do Noroeste de Portugal, tese doutoral inédita, Paços de Ferreira, Museu Arqueólogico da Citânia de Sanfins, 1986.

Silva, Armando Coelho Ferreira da, “Expressões Guerreiras da Sociedade Castreja”, Madrider Mitteilungen, 44 (2003), páxs. 41-50.

Tranoy, Alain, La Galice romaine. Recherches sur le nord-ouest de la péninsule Ibérique dans l’Antiquité, Paris, Editado por Diffusión De Boccard, 1981.

Velandia Jagua, César Augusto, Iconografía funeraria en la cultura arqueológica de San Agustín-Colombia, Ibagué, Universidad del Tolima, 2011.

Descargas

Publicado

2012-12-30

Cómo citar

Santos Estévez, M. (2012). A proporción da escultura galaica na Idade do Ferro. Cuadernos De Estudios Gallegos, 59(125), 13–38. https://doi.org/10.3989/ceg.2012.125.01

Número

Sección

Artículos