Antonio Fernández Fernández. The Constructed Legacy of Barallobre’s Indiano

Authors

DOI:

https://doi.org/10.3989/ceg.2023.136.13

Keywords:

emigration, indianos, indiano architecture, cinema architecture, Fene

Abstract


Antonio Fernández Fernández could be just another example of so many Galicians who walked the path of emigration, at the end of the 19th century, in pursuit of a better life. He would leave his native parish of Barallobre, in the municipality of Fene, in 1889, heading for the Cuban city of Cienfuegos. After making his fortune in emigration as a carpenter and builder, he would return as an indiano and it would indeed be in his native parish where he would carry out his most unique works. These include his own house, one of the most outstanding examples of indiano architecture, as well as the construction of passenger boats and even a movie theater. The objective of this work will be, therefore, to highlight the figure of Antonio Fernández through the comprehensive study of his constructed legacy.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Abelleira Doldán, Miguel, "De la autarquía al desarrollismo (1939-1965)", en Xosé L. Cabo Villaverde e Jesús Á. Sánchez García (eds.), Cines de Galicia, A Coruña, Fundación Barrié, 2012, páxs. 160-193.

Alonso, Álvaro, "El cine Adriano, una joya que no se da por perdida", La Voz de Galicia (8-06-2018), dispoñible en https://www.lavozdegalicia.es/noticia/ferrol/fene/2018/06/08/cine-adriano-joya-da-perdida/0003_201806F8C7991.htm [Consulta: 24/09/2021].

Alonso Pereira, José Ramón, "La arquitectura indiana", en Fernando Bores Gamundi (ed.), Casas de indianos, Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, 2000, páxs. 35-60.

Anatol Seoane, Bernardo, e Ardá Suárez, A. Carlos (dirs.), Indianos. Arquitectura da emigración na península de Bezoucos: Ares, Cabanas, Fene e Mugardos, Santiago de Compostela, Colexio Oficial de Arquitectos de Galicia, 2000.

Arias, María X., e Sanfiz, Henrique, Barallobre no pasado, Fene, Concello de Fene, 1996.

Arias, Pitusa, "Vivir no Adriano", Canal Mazarelos [vídeo en liña], dispoñible en https://www.youtube.com/watch?v=SLSG6a5gX4Q [Consulta: 02/04/2021].

Cabana González, Marina, "Arquitectura residencial indiana nas rías de Ares e Ferrol", Cátedra. Revista eumesa de estudios, 8 (2001), páxs. 159-179.

Cabo Villaverde, Xosé L., e Sánchez García, Jesús Á., "Inventario de cines de Galicia", en Xosé L. Cabo Villaverde e Jesús Á. Sánchez García (eds.), Cines de Galicia, A Coruña, Fundación Barrié, 2012, páxs. 223-283.

Cagiao Vila, Pilar, Barreiro Fernández, Xosé R. e Villares, Ramón, Os galegos de Ultramar. De emigrados a inmigrantes, A Coruña, Arrecife Edicións Galegas, 2007.

Calvo Teijo, Luis, Vázquez Aneiros, Aurora, e Arias Rei, María X., O cine na comarca de Ferrol. As súas xentes, os seus recursos: (1897-2010), Ferrol, Asociación Cultural e de Promoción Social "Conxeito", 2011.

Campos Alvarez, José R., "La Emigración gallega a América (1880-1930). Integración y retorno", Minius. Revista do Departamento de Historia, Arte e Xeografía, 2-3 (1993/1994), páxs. 133-145.

Cañas, Gabi e Buhigas, José I., "En lo alto de la vida. Don José Fernández Sanjuán", Diario de Cádiz (26-09-1976), páxs. 6-7.

Cañas, Jesús A., "El Vaporcito reflota al fin en la bahía de Cádiz. El mítico barco, cantado por Rafael Alberti en sus memorias y naufragado en 2011, se convertirá en un museo", El País (29-05-2020), dispoñible en https://elpais.com/cultura/2020-05-28/el-vaporcito-reflotaal-fin-en-la-bahia-de-cadiz.html [Consulta: 21/02/2021].

Carriba, Lorenzo, "El hombre que se erigió a sí mismo una estatua de tamaño natural", Ahora. Diario gráfico, 1288 (10-02-1935), páxs. 16-19.

Corrales Rosell, Leslie, "Restauran el Palacio Ferrer, una de las más importantes joyas arquitectónicas de la ciudad de Cienfuegos", Perlavisión TV [vídeo en liña], dispoñible en https://www.youtube.com/watch?v=P8PE-077C4s [Consulta: 02/04/2021].

Cortés López, Miriam E., "El legado de ultramar. Identidad, tradición e innovación en la configuración exterior de la casa indiana gallega", Atrio. Revista de Historia del Arte, 25 (2019), páxs. 170-207. https://doi.org/10.46661/atrio.4272

Crespo, C., "'Adriano, Sesión Continua': 17 factorías para un único sueño", La Voz de Galicia (8-05-2015), dispoñible en https://www.lavozdegalicia.es/noticia/ferrol/fene/2015/05/05/adriano-sesion-continua-17-factorias-unico-sueno/00031430853327344936169.htm [Consulta: 24/08/2019].

Fernández Marta, Adriano, "Entrevista a Adriano Fernández Marta sobre o seu tío avó, Antonio Fernández Fernández e o cine Adriano", entrevista de García Castro, José M., Fene (21-06-2019).

"Fuerzan la entrada del antiguo cine Adriano de Barallobre para robar en su interior", La Voz de Galicia (2-04-2008), dispoñible en https://www.lavozdegalicia.es/noticia/ferrol/2008/04/02/fuerzan-entrada-antiguo-cine-adriano-barallobre-robar-interior/0003_6698970.htm [Consulta: 24/09/2021].

García Permuy, Carlos, "O 'Adriano', un afortunado e ilustre emigrante", Nordesía, revista dominical do Diario de Ferrol, 509 (9-11-2008), páxs. 2-4.

Garrido Moreno, Antonio, "Elementos ornamentales en la arquitectura indiana de Galicia", en Fernando Bores Gamundi (ed.), Casas de indianos, Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, 2000, páxs. 61-89.

Junta de Andalucía, "Decreto 225/2001, de 2 de octubre, por el que se declara Bien Mueble de Interés Cultural el Barco Adriano III, conocido popularmente por la denominación de El Vaporcito, en el Puerto de Santa María (Cádiz)", Boletín Oficial de la Junta de Andalucía, 132 (15-11-2001), páxs. 18469-18470.

Máiz Vázquez, Bernardo, "Algúns aspectos da emigracións dende ferrolterra a Cuba 1900-1936", en Bernardo Anatol Seoane e A. Carlos Ardá Suárez (dirs.), Indianos. Arquitectura da emigración na península de Bezoucos: Ares, Cabanas, Fene e Mugardos, Santiago de Compostela, Colexio Oficial de Arquitectos de Galicia, 2000.

"Me gustaría que, en el futuro, el pueblo de Fene pudiera disfrutar del inmueble", La Voz de Galicia (23-02-2021), dispoñible en https://www.lavozdegalicia.es/noticia/ferrol/fene/2020/02/23/me-gustaria-futuro-pueblo-fene-pudiera-disfrutarinmueble/0003_202002F23C8992.htm [Consulta: 24/09/2021].

Mestre Martí, María, Patrimonio arquitectónico del siglo XX. El legado Art Nouveau en La Habana, Cartagena, Universidad Politécnica de Cartagena, 2015.

Ministerio de la Gobernación, "Orden aprobando el Reglamento, que se inserta, de Policía de Espectáculos públicos y de construcción y reparación de los edificios destinados a los mismos", Gaceta de Madrid, 124 (5-05-1935), páxs. 1055-1070.

Núñez Seixas, Xosé M., "Retornados e inadaptados: el 'Americano' Gallego, entre mito y realidad (1880-1930)", Revista de Indias, 58, 214 (1998), páxs. 555-593. https://doi.org/10.3989/revindias.1998.i214.748

Oti Ríos, Francisco, O novo teatro en Perlío. O Teatro Círculo e Tagallo, Vigo, Ediciones Invasoras, 2018.

Patio de butacas, "Estatutos", dispoñible en https://patiodebutacas.gal/estatutos/ [Consulta: 26/11/2021].

Pérez Fernández, Enrique, De El Puerto a Cádiz. Los barcos del pasaje en la Bahía de Cádiz (Siglos XV-XXI), Cádiz, Ediciones El Boletín, 2017.

Sánchez García, Jesús A., "Tradición y modernidad en la arquitectura del espectáculo. Los teatros-cine en Galicia", Espacio, Tiempo y Forma, Serie VII, Historia del Arte, 7 (1994), páxs. 419-435. https://doi.org/10.5944/etfvii.7.1994.2253

Sánchez García, Jesús Á., "Los primeros cines (1905-1930)", en Xosé L. Cabo Villaverde y Jesús Á. Sánchez García (eds.), Cines de Galicia, A Coruña, Fundación Barrié, 2012, páxs. 116-124.

Segre, Roberto, Arquitectura antillana del siglo XX, Editorial Arte y Literatura, 2003.

Sueiro Rodríguez, Victoria M., "Composición social y caracterización de las principales sociedades culturales y de instrucción y recreo en la región de Cienfuegos entre 1840-1899", Espacio Tiempo y Forma. Serie V, Historia Contemporánea, 11 (1998), páxs. 327-342. https://doi.org/10.5944/etfv.11.1998.2950

Teijeiro Varela, Manuel, "Entrevista ao operador de cámara do cine Adriano Manuel Teijeiro", entrevista de García Castro, José M., A Coruña (29-10-2019).

"Un ciudadano que se erige una estatua a sí mismo. Curiosidades de Barallobre", Blanco y negro (12-02-1933), páxs. 113-116.

Vázquez González, Alejandro, Emigrantes galegos, transportes e remesas (1830-1930), Santiago de Compostela, Consello da Cultura Galega; Fundación Barrié, 2015.

Vellón, A., "El Concello fenés busca fondos para la compra del cine Adriano", La Voz de Galicia (3-04-2008), dispoñible en https://www.lavozdegalicia.es/noticia/ferrol/2008/04/03/concello-fenes-busca-fondos-compra-cine-adriano/0003_6701932.htm [Consulta: 26/11/2021].

Vidal Rodríguez, José A., La emigración gallega a Cuba. Trayectos migratorios, inserción y movilidad laboral, 1898-1968, Madrid, Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 2005.

Downloads

Published

2023-08-03

How to Cite

García Castro, J. M. (2023). Antonio Fernández Fernández. The Constructed Legacy of Barallobre’s Indiano. Cuadernos De Estudios Gallegos, 70(136), 365–399. https://doi.org/10.3989/ceg.2023.136.13

Issue

Section

Articles

Funding data

Ministerio de Educación y Cultura
Grant numbers Beca FPU 2014