La cerámica común del castro de Saa (A Pastoriza, Lugo). Estudio del sector oeste (campañas 2016-2018)

Autores/as

DOI:

https://doi.org/10.3989/ceg.2023.136.02

Palabras clave:

época romana, Noroeste de la Península Ibérica, castros, Lucus Augusti, cerámica, cerámica común, Noroeste da Península Ibérica

Resumen


En este trabajo presentamos los resultados del estudio de la cerámica común procedente del castro de Saa, situado en A Pastoriza, en el interior de la provincia de Lugo. Nos centraremos en la caracterización de las producciones de cerámica común procedentes de las campañas que tuvieron lugar entre el año 2016 y el año 2018, centradas en el sector oeste del yacimiento. Este castro, según los datos que aportan las excavaciones realizadas, parece iniciar sus ocupaciones en un momento anterior al cambio de era, mostrando, por el momento, una ocupación altoimperial. En este trabajo trataremos de caracterizar tipológicamente estas producciones cerámicas y determinar su evolución, ayudándonos, en la medida de lo posible, de las fases establecidas previamente sobre su contexto. Su estudio nos ayudará a definir en mayor profundidad las producciones cerámicas de esta época y a precisar el ámbito de influencia de la antigua ciudad romana de Lucus Augusti, situada a unos 40 km de distancia del asentamiento.

[gl] Neste traballo presentamos os resultados do estudo da cerámica común procedente do castro de Saa, situado na Pastoriza, no interior da provincia de Lugo. Centrarémonos na caracterización das producións de cerámica común procedentes das campañas que tiveron lugar entre o ano 2016 e o ano 2018, centradas no sector oeste do xacemento. Este castro, segundo os datos que achegan as escavacións realizadas, parece iniciar as súas ocupacións nun momento anterior ao cambio de era, mostrando, polo momento, unha ocupación altoimperial. Neste traballo trataremos de caracterizar tipolóxicamente estas producións cerámicas e determinar a súa evolución, axudándonos, na medida do posible, das fases establecidas previamente sobre o seu contexto. O seu estudo axudaranos a definir en maior profundidade as producións cerámicas desta época e a precisar o ámbito de influencia da antiga cidade romana de Lucus Augusti, situada a un 40 km de distancia do asentamento.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Citas

Aguarod Otal, Carmen, Cerámica romana importada de cocina en la Tarraconense, Zaragoza, Institución Fernando el Católico, 1991.

Aguarod Otal, Carmen, "Cerámica común de mesa y de cocina en el valle del Ebro y producciones periféricas", en Carmen Fernandez Ochoa, Mar Zarzalejos Prieto y Ángel Morillo Cerdán (eds.), Manual de Cerámica Romana III, Madrid, Comunidad de Madrid, 2017, págs. 15-95.

Alcorta Irastorza, Enrique, Cerámica común romana de cocina y mesa hallada en las excavaciones de la ciudad, Lugo, Fundación Barrié de la Maza, 2001.

Alcorta Irastorza, Enrique, "Algunas notas en torno a la decoración de arquerías de la cerámica de tradición indígena de Lucus Augusti", CROA, Boletín de la Asociación de amigos do Museo do Castro de Viladonga, 15 (2005), págs. 37-44.

Arias Vilas, Felipe, Castro de Viladonga. Campaña 1983, Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, 1985 (Arqueoloxía/Memorias, 2).

Arias Vilas, Felipe; Bastos Bernárdez, Dolores; Durán Fuentes, María Consuelo, y Varela Arias, Elena, Museo del Castro de Viladonga, Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, 2016.

Barbazán Domínguez, Sara, La cerámica como factor de intercambio cultural en el proceso romanizador de Gallaecia, tesis doctoral inédita, Santiago de Compostela, Universidade de Santiago de Compostela, 2019.

Barbazán Domínguez, Sara; Ramil Rego, Eduardo, y Lozano Hermida, Hugo, "La evolución cronológica del Castro de Viladonga (Castro de Rei, Lugo) a través del estudio de su cerámica común romana", BSAA arqueología, 84 (2018), págs. 168-214. https://doi.org/10.24197/ba.LXXXIV.2018.168-214

Barbazán Domínguez, Sara; Ramil Rego, Eduardo, y Lozano Hermida, Hugo, "Un conjunto peculiar de ollas decoradas en castros del entorno de Lucus Augusti", Boletín Ex Officina Hispana, 11 (2020), págs. 35-39.

Barbazán Domínguez, Sara; Lozano Hermida, Hugo, y Ramil Rego, Eduardo, "El yacimiento de Agra dos Castros a través de su cerámica común", Pyrenae, 53 (2022), págs. 67-88.

Beltrán Lloris, Miguel, Guía de la cerámica romana, Zaragoza, Pórtico, 1990.

Blanco García, Juan Francisco, "Cerámica común romana altoimperial de cocina y de mesa, de fabricación local, en la Meseta. Manual de Cerámica Romana III", en Carmen Fernandez Ochoa, Mar Zarzalejos Prieto y Ángel Morillo Cerdán (eds.), Manual de Cerámica Romana III, Madrid, Comunidad de Madrid, 2017, págs. 143-236.

Carretero Vaquero, Santiago, El campamento romano del Ala II Flavia en Rosinos de Vidriales (Zamora). La Cerámica, Zamora, Instituto de Estudios Zamoranos Florián de Ocampo, 2000.

Concheiro Coello, Ángel, Castro do Achadizo, cultura material, economía, subsitencia na Idade do Ferro. Memoria das escavacións 1991-1994, Boiro, Concello de Boiro, 2008.

Delgado, Manuela; Morais, Rui, y Ribeiro, Jorge, Guia das ceramicas de produçao local de Bracara Augusta, Braga, CITCEM, 2009.

Esparza Arroyo, Ángel, Los castros de la Edad del Hierro del Noroeste de Zamora, Zamora, Diputación de Zamora, 1987.

Hales, Shelley, y Hodos, Tamar, Material culture and social identities in the ancient world, Cambridge; New York, Cambridge University, 2010.

Hevia González, Susana; Montes López, Rubén, y Benéitez González, Carmen, "Cerámica común romana del Chao Samartín (Grandas de Salime, Asturias): Vajilla de cocina y almacenamiento", BSAA, 65 (1999), págs. 11-48.

Hevia González, Susana, y Montes López, Rubén, "Cerámica Romana Altoimperial de fabricación regional del Chao Samartín (Grandas de Salime, Asturias)", Cuadernos de Prehistoria y Arqueología de la Universidad Autónoma de Madrid, 35 (2009), págs. 27-190.

https://doi.org/10.15366/cupauam2009.35.002

Hidalgo Cuñarro, José Manuel, y Rodríguez Puentes, Eugenio, Castro de Fozara, Campaña 1984, Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, 1984 (Arqueoloxía/Memorias, 9).

Huguet Enguita, Esperança, "El material más usado por los antiguos. La cerámica común y de cocina", en Albert Ribera i Lacomba (coord.), Manual de Cerámica Romana. Del Mundo Helenístico al Imperio Romano, Madrid, Museo Arqueológico Regional, 2013, págs. 291-330.

Lamboglia, Nino, Gli scavi di Albintimilium e la cronología della ceramica romana, Campagne di scavo 1938-1940, Bordighera, Istituto Internazionale di Studi Liguri, 1950.

Lozano Hermida, Hugo; Caamaño Gesto, José Manuel; Ramil Rego, Eduardo, y Barbazán Domínguez, Sara, "El yacimiento galaico-romano de Punta do Castro (Barreiros, Lugo). Nuevas aportaciones", Férvedes, 8 (2015), págs. 221-229.

Lozano Hermida, Hugo; Ramil Rego, Eduardo, y Barbazán Domínguez, Sara, "Un horno en Esteiro (Ribadeo, Lugo). Contribución al estudio de la producción cerámica de época romana en el occidente cantábrico", Férvedes, 9 (2018), págs. 179-185.

Lozano Hermida, Hugo; Ramil Rego, Eduardo, y Barbazán Domínguez, Sara, "Cerámicas del castro de Fazouro (Foz, Lugo). Una reflexión sobre la composición de los grupos cerámicos de los castros de occidente cantábrico en época romana", en Actas del V Congreso Internacional de la SECAH (Alcalá de Henares, 2019), págs. 637-648 [en prensa].

Martínez Salcedo, Ana, La cerámica común de época romana del País Vasco, Victoria-Gasteiz, Gobierno vasco, 2004.

Martins, Manuela, "A cerámica proto-histórica do Vale do Cávado: tentativa de sitematização", Cadernos de Arqueologia, Série II, 4 (1987), págs. 35-77.

Maya González, José Luis, La cultura material de los castros asturianos, Barcelona, Universitat Autónoma de Barcelona, 1988 (Estudios de la Antigüedad, 4/5).

Maya González, José Luis, y Cuesta Toribio, Francisco, El Castro de La Campa Torres. Período Prerromano, Gijón, VTP Editorial; Ayuntamiento de Gijón, 2001.

Olcese, Gloria, Le ceramiche comuni di Albintimilium. Indagine archeologica e archeometrica sui materiali dell'area del Cardine, Florencia, Edizioni all'insegna del Giglio, 1993.

Paunier, Daniel, La céramique gallo-romaine de Genève, Genève, Société d'Histoire et d'Archéologie de Genève, 1981.

Ramil González, Emilio, Limpeza, escavación arqueolóxica en área e consolidación no xacemento arqueolóxico. Castro de Saa-A Pastoriza, memoria técnica inédita, Lugo, 2017.

Ramil González, Emilio, Limpeza, escavación arqueolóxica en área e consolidación no xacemento arqueolóxico. Castro de Saa-A Pastoriza, memoria técnica inédita, Lugo, 2018.

Ramil González, Emilio, Limpeza, escavación arqueolóxica en área e consolidación no xacemento arqueolóxico. Castro de Saa-A Pastoriza. Terceira Campaña, memoria técnica inédita, Lugo, 2019.

Ramil Rego, Eduardo, "El castro de Vixil (Vilalba, Lugo). Estudio de materiales y nuevas perspectivas", Férvedes, 4 (1997), págs. 81-105.

Ramil Rego, Eduardo; Fernández Rodríguez, Carlos; Rodríguez López, Carlos; López Pérez, Catalina, y Fernández Pintos, Pilar, "El yacimiento de Punta do Castro (Reinante, Barreiros, Lugo). Materiales de superficie y perspectivas", Férvedes, 2 (1995), págs. 87-115.

Rey Castiñeira, Josefa, Yacimientos castreños de la vertiente atlántica. Análisis de la cerámica indígena, Santiago de Compostela, Universidad de Santiago de Compostela, 1991.

Silva, Maria Antonia Dias da, A cerámica castreja da citània de Briteiros, Guimarâes, [s. n.], 1997.

Tuffreau-Libre, Marie, La céramique commune gallo- romaine dans le Nord de la France (Nord, Pas-de-Calais), Lille, Université de Lille, 1980.

Vegas, Mercedes, Cerámica común romana del Mediterráneo Occidental, Barcelona, Instituto de Arqueología y Prehistoria, 1973.

Vigo García, Abel, O castro de Zoñán (Mondoñedo, Lugo). Escavacións 2002-2004, Mondoñedo, Concello de Mondoñedo, 2007.

Vigo García, Abel, Protohistoria e romanización na Mariña Lucense. Un exemplo práctico, o castro de Zoñán, tesis doctoral inédita, Santiago de Compostela, Universidade de Santiago de Compostela, 2007.

Descargas

Publicado

2023-08-03

Cómo citar

Barbazán Domínguez, S., Ramil Rego, E., & Lozano Hermida, H. (2023). La cerámica común del castro de Saa (A Pastoriza, Lugo). Estudio del sector oeste (campañas 2016-2018). Cuadernos De Estudios Gallegos, 70(136), 49–74. https://doi.org/10.3989/ceg.2023.136.02

Número

Sección

Artículos