Tradition and innovation in Valdeorras viticulture. From the recovery of Godello to wine tourism
DOI:
https://doi.org/10.3989/ceg.2024.137.12Keywords:
viticulture, Godello, Valdeorras, tradition, 20th century, innovationAbstract
This article studies the process, over the last 70 years, through which Godello wine from Valdeorras (Galicia, Spain) has become a successful product and brand. The information is based on two research projects, carried out between 2015 and 2022. After an initial phase of surveys in wineries, the research adopted an anthrohistorical approach to investigate wine experiences in situ. Specifically, a historical and ethnographic work was carried out in Valdeorras, with research in archives, bibliographic searches, interviews and, above all, direct observation with farmers, winemakers, technicians, oenologists, even wine tourists. The study discovered that the so-called “Godello miracle” is based on a unique collaboration between various institutions and the winemakers themselves, who have strategically worked to bring together traditional knowledge and innovation throughout the whole production and sales process.
Downloads
References
Andrade Calvo, José Manuel, “Retos económicos do mundo rural en Galicia”, en Román Rodríguez González (coord.), Galicia, un mundo rural vivo, Lalín; Santander, Concello de Lalín; Universidade Internacional Menéndez Pelayo, 2013, págs. 160-188.
Atkin, Thomas; García, Rosanna, y Lockshin, Lawrence, “A multinational study of the diffusion of a discontinuous innovation”, Australasian Marketing Journal, 14, 2 (2006), págs. 17-33.
Bonnekessen, Barbara, “Food is good to teach an exploration of the cultural meanings of food”, Food, Culture and Society, 13, 2 (2010), págs. 279-295.
Bourdieu, Pierre, “Las formas de capital”, en Poder, Derecho y Clases Sociales, Bilbao, Desclée, 2000, págs. 131-164.
Bresciani, Stefano; Vrontis, Demetris, y Thrassou Alkis, “Change through innovation in family businesses: evidence from an Italian sample”, World Review of Entrepreneurship, Management and Sustainable Development, 9, 2 (2013), págs. 195-215.
Caamaño, José Manuel, Arqueología romana en Valdeorras, O Barco de Valdeorras, Instituto de Estudios Valdeorreses, 1988.
Casares, Antonio, Observaciones sobre el cultivo de la vid en Galicia, Santiago de Compostela, Imprenta de la viuda e hijos de Compañel, 1843.
Castro Voces, Antonio, Valdeorras a mediados del siglo XVIII según el Catastro del Marqués de la Ensenada, O Barco de Valdeorras, Instituto de Estudios Valdeorreses, 1993.
Castro Voces, Antonio, “Antecedentes históricos da Valdeorras vitivinícola”, en Antonio Castro Voces, Manuel M. Losada Arias y Cristina Rodríguez Rodríguez (coords.), Godello de Valdeorras, emblema dunha terra, O Barco de Valdeorras, Consello Regulador da Denominación de Orixe Valdeorras; Deputación de Ourense, 2006, págs. 33-57.
Contò, Francesco; Vrontis, Demetris; Fiore, Mariantonietta, y Thrassou, Alkis, “Strengthening regional identities and culture through wine industry cross border collaboration”, British food journal, 116, 11 (2014), págs. 1788-1807.
Cruz, María de la; Álvarez, José, y Fraiz, José Antonio, “Ruta turística enológica Rías Baixas (Galicia-España): Análisis desde perspectiva de la oferta”, Cultur: revista de Cultura e Turismo, 14, 1 (2014), págs. 95-118.
Cunqueiro, Álvaro, La cocina cristiana de Occidente, Barcelona, Taber, 1969.
Duarte, Abel, “Wine as a unique and valuable resource: An exploratory study on wine consumers on La Palma Island”, British food journal, 117, 11 (2015), págs. 2757-2776.
Fernández Pérez, José, “Un lagar de época romana en Fontei”, IEV Cuadernos ordinarios, 9 (1993), págs. 13-19.
Gayoso Díaz, Xosé, “Os viñedos e o viño de Valdeorras na época romana”, en II Semana de Historia de Valdeorras. Época prerromana y romana, O Barco de Valdeorras, Instituto de Estudios Valdeorreses, 1988 (Cuaderno monográfico, 6).
Hernáez, José Luis, “Godello: o retorno ó nativo”, en Antonio Castro Voces, Manuel M. Losada Arias y Cristina Rodríguez Rodríguez (coords.), Godello de Valdeorras, emblema dunha terra, O Barco de Valdeorras, Consello Regulador da Denominación de Orixe Valdeorras; Deputación de Ourense, 2006, págs. 63-64.
Hobsbawn, Eric, y Ranger, Terence O., The Invention of Tradition, Cambridge, Cambridge University, 1983.
Labrada, José Lucas, Descripción económica del Reino de Galicia, Ferrol, Imprenta de Don Lorenzo José Riesgo Montero, 1804.
Lindoso, Elvira, “La industria de la pizarra española en perspectiva histórica”, Investigaciones de Historia Económica, 11 (2014), págs. 52-61.
Losada Arias, Manuel Maximino, “Estudo de tres variedades brancas cultivadas en Valdeorras”, en Antonio Castro Voces, Manuel M. Losada Arias y Cristina Rodríguez Rodríguez (coords.), Godello de Valdeorras, emblema dunha terra, O Barco de Valdeorras, Consello Regulador da Denominación de Orixe Valdeorras; Deputación de Ourense, 2006, págs. 99-100.
Martínez, Xosé, y Peón, David, “Patróns de despoboamento do rural gallego: una análise por comarcas”, Revista Galega de Economía, 24, 1 (2015), págs. 63-80.
Martínez Rodríguez, María del Carmen; Pérez Fernández, José Enrique; Santiago Blanco, José Luis; Boso Alonso, Susana, y Vilanova de la Torre, María del Mar, Referencias históricas y características ampelográficas de las principales variedades de vid cultivadas en Valdeorras, Ourense, Deputación Provincial de Ourense, 2005.
Méndez, Antonio, “Desarrollo y espacio rural en Galicia”, en Román Rodríguez González (coord.), Galicia, un mundo rural vivo, Lalín; Santander, Concello de Lalín; Universidade Internacional Menéndez Pelayo, 2013, págs. 78-97.
Murphy, Edward; Cohen, David William; Bhimull, Chandra D.; Coronil, Fernando; Patterson, Monica Eileen, y Skurski, Julie (eds.), Anthrohistory: Unsettling Knowledge, Questioning Discipline, Ann Arbor, University of Michigan, 2011.
Nesto, William, “Tuscan Wine: Tradition and Innovation”, Gastronomica, 1, 1 (2001), págs. 83-85.
Olivera Serrano, César, “El vino y las comunidades monásticas en la Valdeorras medieval”, en Isidro García Tato y Ana María Suárez Piñeiro (coords.), Actas de la Cultura del Vino. Primer Congreso Peninsular, O Barco de Valdeorras, Santiago de Compostela, Instituto de Estudios Gallegos Padre Sarmiento, CSIC, 2005, págs. 145-156.
Palmieri, Nadia, y Perito, Maria Angela, “Consumers’ willingness to consume sustainable and local wine in Italy”, Italian Journal of food science, 32, 1 (2020), págs. 222-233.
Presedo Garazo, Antonio, “Vitivinicultura e hidalguía en la Comarca de Valdeorras, 1750-1850”, en Isidro García Tato y Ana María Suárez Piñeiro (coords.), Actas de la Cultura del Vino. Primer Congreso Peninsular, O Barco de Valdeorras, Santiago de Compostela, Instituto de Estudios Gallegos Padre Sarmiento, CSIC, 2005, págs. 259-294.
Re, Piergiorgio, La gestione dell’innovazione nelle aziende familiari, Turín, Giappichelli, 2013.
Rodríguez González, Román (coord.), Galicia, un mundo rural vivo, Lalín; Santander, Concello de Lalín; Universidade Internacional Menéndez Pelayo, 2013.
Suárez Piñeiro, Ana María, “El vino en la antigüedad romana y su introducción en el Noroeste Peninsular”, en Isidro García Tato y Ana María Suárez Piñeiro (coords.), Actas de la Cultura del Vino. Primer Congreso Peninsular, O Barco de Valdeorras, Santiago de Compostela, Instituto de Estudios Gallegos Padre Sarmiento, CSIC, 2005, págs. 43-66.
Vázquez Varela, José Manuel, “Etnoarqueología de la extracción del oro en los ríos en el noroeste de la Península Ibérica”, Trabajos de Prehistoria, 52, 2 (1995), págs. 157-161.
Vrontis, Demetris; Bresciani, Stefano, y Giacosa, Elisa, “Tradition and innovation in Italian wine family businesses”, British Food Journal, 118, 8 (2016), págs. 1883-1897.
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Consejo Superior de Investigaciones Científicas (CSIC)

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
© CSIC. Manuscripts published in both the print and online versions of this journal are the property of the Consejo Superior de Investigaciones Científicas, and quoting this source is a requirement for any partial or full reproduction.
All contents of this electronic edition, except where otherwise noted, are distributed under a Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) licence. You may read the basic information and the legal text of the licence. The indication of the CC BY 4.0 licence must be expressly stated in this way when necessary.
Self-archiving in repositories, personal webpages or similar, of any version other than the final version of the work produced by the publisher, is not allowed.
Funding data
Ministerio de Economía y Competitividad
Grant numbers ECO2014-58799-R
Junta de Andalucía
Grant numbers UPO-1258353